قیمت‌گذاری غیرمتعارف در مناقصات خدماتی؛ اگر پیشنهاد قیمت بیش از ۱۰ درصد زیر برآورد کارشناسی باشد چه حکمی دارد؟
یکی از چالش‌های مهم دستگاه‌های اجرایی در مناقصات خدماتی—از جمله تهیه و طبخ غذا، نظافت، نگهبانی، فضای سبز، حمل‌ونقل، و خدمات اداری—موضوع پیشنهاد قیمت‌های غیرمتعارف پایین است. در این مناقصات، کارشناس مربوطه معمولاً بر اساس هزینه‌های واقعی (حقوق و مزایا، بیمه، مواد اولیه، سربار، انرژی، استهلاک و…) قیمت تمام‌شده منطقی را تعیین می‌کند.
اما گاهی مناقصه‌گران قیمتی ارائه می‌کنند که ۱۰ درصد یا حتی بیشتر، پایین‌تر از این برآورد است. این وضعیت چه حکمی دارد؟ آیا چنین پیشنهادی قابل پذیرش است یا باید رد شود؟
در این مقاله، به‌صورت کامل و مستند به آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های رسمی، به این سؤال پاسخ می‌دهیم.
مبنای قانونی بررسی قیمت‌های غیرمتعارف در مناقصات خدماتی
پایه حقوقی موضوع در سه سند مهم است:
۱. ماده ۱۹ آیین‌نامه اجرایی قانون برگزاری مناقصات
دستگاه‌ها موظف به بررسی فنی، مالی و اقتصادی پیشنهادها هستند.
۲. ماده ۲۸ همان آیین‌نامه
پیشنهادهایی که «به‌طور غیرمتعارف پایین یا بالا» باشند، باید مورد بررسی ویژه قرار گیرند و در صورت عدم ارائه توجیه قابل قبول، رد می‌شوند.
۳. بخشنامه سازمان اداری و استخدامی کشور (شماره ۲۰۰/۱۴۰۰/۵۰۷۷۶)
در موضوع “مناقصات خدماتی”، قیمت‌هایی که بیش از ۱۰٪ پایین‌تر از قیمت کارشناسی باشند، غیرمتعارف تلقی می‌شوند و باید در کمیته فنی و بازرگانی بررسی شوند.
این سه سند، پایه قانونی پاسخ ما هستند.
حکم قانونی: قیمت بیش از ۱۰ درصد زیر برآورد = قیمت غیرمتعارف
هرگاه پیشنهاد قیمت یک مناقصه‌گر:
بیش از ۱۰ درصد کمتر از برآورد کارشناس باشد،
براساس آیین‌نامه و بخشنامه، این قیمت غیرمتعارف (Abnormally Low Bid) محسوب می‌شود.
بنابراین:
دستگاه مناقصه‌گذار نمی‌تواند مستقیم چنین پیشنهادی را برنده اعلام کند و مکلف است موارد زیر را انجام دهد:
۱. الزام مناقصه‌گر به ارائه “توضیحات و توجیهات مکتوب”
مطابق ماده ۲۸ آیین‌نامه:
باید از مناقصه‌گر خواسته شود که به‌صورت رسمی توضیح دهد:
- چگونه با این قیمت پایین، هزینه مواد اولیه یا نیروی انسانی را تأمین می‌کند؟
- آیا قراردادهای تأمین ارزان‌تر دارد؟
- آیا از تکنولوژی یا فرآیند متفاوتی استفاده می‌کند؟
- آیا حاشیه سود غیرمعمول یا اشتباه محاسباتی رخ داده است؟
این توضیحات باید قابل دفاع، مستند و منطقی باشند.
۲. بررسی توجیهات در کمیته فنی و بازرگانی
کمیته فنی و بازرگانی باید بررسی کند:
- آیا با این قیمت، استانداردهای ایمنی، کیفیت و الزامات قانونی رعایت خواهد شد؟
- آیا قیمت پایین به کاهش کیفیت یا تضییع حقوق کارکنان منجر نمی‌شود؟
- آیا واقعی و امکان‌پذیر است، یا نوعی دامپینگ و برهم زدن بازار؟
اگر توجیه قابل قبول نبود:
۳. رد پیشنهاد غیرمتعارف
مطابق ماده ۲۸، پیشنهاد کم‌قیمت در صورت عدم ارائه دلایل قانع‌کننده، رد می‌شود و شرکت بعدی که قیمت متعارف‌تری داده، وارد مرحله بررسی می‌شود.
چرا قانون با قیمت‌های بیش از حد پایین برخورد جدی می‌کند؟
قیمت پایینِ غیرواقعی در خدمات، مشکلات جدی ایجاد می‌کند:
- کاهش کیفیت خدمات
- استفاده از مواد اولیه نامناسب
- پرداخت حقوق کمتر از حداقل قانونی
- عدم پرداخت بیمه و مالیات
- خطر ورشکستگی پیمانکار در میانه کار
- خطر ترک تعهدات و ایجاد خسارت برای کارفرما
به همین دلیل قانون تأکید دارد که قیمت‌ها باید منطقی و متناسب با هزینه واقعی باشند.
جمع‌بندی نهایی
| وضعیت | حکم قانونی |
| پیشنهاد ≤ ۱۰٪ پایین‌تر از برآورد کارشناسی | قابل بررسی و پذیرش |
| پیشنهاد > ۱۰٪ پایین‌تر از برآورد کارشناسی | غیرمتعارف و مشمول بررسی ویژه |
| عدم ارائه توجیه منطقی | رد پیشنهاد طبق ماده ۲۸ |
| ارائه توجیه پذیرفتنی | امکان پذیرش و برنده شدن |
برای مدیریت ساده‌تر ریسک‌های قیمت‌گذاری و اجرای دقیق فرایند بررسی پیشنهادهای غیرمتعارف، بهترین زمان استفاده از یک سامانه یکپارچه است.
نرم‌افزار مدیریت برگزاری مناقصات درگاه امکان ثبت و مقایسه خودکار پیشنهادها، مستندسازی مکاتبات کمیته فنی-بازرگانی، ارسال اتوماتیک درخواست توجیه به مناقصه‌گران و تولید صورت‌جلسات رسمی را فراهم می‌کند. با درگاه می‌توانید از بروز خطاهای انسانی جلوگیری کرده، رسیدگی به پیشنهادهای زیرِ برآورد را شفاف و قابل دفاع کنید و زمان تصمیم‌گیری را به‌طور چشمگیر کاهش دهید. رای مشاهده امکانات، درخواست دموی رایگان یا مشاوره عملیاتی درباره پیاده‌سازی در سازمان‌تان، همین حالا روی لینک نرم‌افزار مناقصات درگاه کلیک کنید یا با تیم فروش تماس بگیرید.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
بدون دیدگاه