بند فورس ماژور در قراردادها چیست؟

در قراردادها به ویژه قراردادهای طولانی مدت یک بند در رابطه با رویدادهای پیش بینی نشده و غیرقابل کنترل تنظیم می شود که با عنوان بند فورس ماژور شناخته می شود. بند فورس ماژور در قراردادها یک شبکه ایمنی را برای طرفین قرارداد فراهم می کند تا در مواقع ضروری و رویدادهای غیر قابل پیشبینی بتوانند منافع و سرمایه خود را حفظ نمایند. این بند در قراردادها علاوه بر حفظ منافع، تداوم کسب و کار شما در شرایط بحرانی را نیز تضمین می کند. در این مقاله به توضیح بند فورس ماژور در قراردادها می پردازیم.

بند فورس ماژور چگونه کار می‌کند؟

زمانی که رویدادهای دور از انتظار و غیرقابل پیشبینی مانع انجام تعهدات طرفین قرارداد می شود، بند فورس ماژور با هدف تخصیص ریسک و ارائه یک چارچوب مشخص عمل می کند. با توجه به شرایط پیش آمده و پیامدهایی که وجود دارد با استناد به این بند می توان اختلافات را به حداقل رساند. یک بند فورس ماژور معمولاً رویدادهای خاصی را که واجد شرایط فورس ماژور هستند، شرح می‌دهد که در ادامه به هر یک از آن ها به تفکیک می پردازیم.

بلایای طبیعی

همانطور که می دانید بلایای طبیعی به چیزی که خارج از اراده انسان است اشاره دارد که شامل طوفان ها، سیل، زلزله و آتش سوزی های جنگلی می شود. این موارد می تواند خسارات گسترده ای را ایجاد و انجام وظایف قرارداددی را برای طرفین سخت و غیر ممکن سازد. در این مورد پروژه ها به دلیل آسیب دیدن سایت ها تجهیزات ممکن است به تاخیر بیفتد و زنجیره تامین را تحت تاثیر قرار دهد. استناد به بند فورس ماژور در تعلیق یا فسخ قرارداد به نوع قرارداد و موقعیت جغرافیایی آن وابسته است.

اقدامات جنگی

وقوع جنگ، شورش ها، ناآرامی های مدنی و تروریسم از دیگر شرایط غیرقابل پیشبینی می باشد که شامل بند فورس ماژور می شود. در شرایط جنگی، درگیری های مسلحانه و حملات تروریستی، عمل به تعهدات برای طرفین غیر ممکن می شود. این مسئله همچنین قراردادهای بین المللی را تحت تاثیر قرار می دهد و تنش هایی را در روابط بوجود می آورد.

اقدامات دولت

اقدامات دولت شامل تحریم های تجاری، محدودیت های واردات و صادرات، افزایش تعرفه ها و تغییرات در قانون می شود که مراجعه و استناد به بند فورس ماژور را ضروری می سازد. برخی از تغییرات اعمال شده در قوانین و مقررات ممکن است انجام تعهدات را با مشکل مواجه کند. همچنین در مواردی که اموال خصوصی یکی از طرفین قرارداد تحت تصرف دولت قرار بگیرد ادامه همکاری غیرممکن می شود.

وقوع پانادمی

وقوع پانادمی کویید-۱۹ اهمیت پرداختن به بند فورس ماژور را در قراردادهای سراسر جهان را برجسته کرد. همانطور که می دانید با همه گیری کرونا به دلیل قرنطینه های اعمال شده توسط دولت، بسیاری از افراد چالش های بزرگی را در کسب و کارهای خود تجربه کردند. ذکر چنین رویدادهایی در بند فورس ماژور قراردادها امکان مدیریت بهتر شرایط و قراردادها را برای کسب و کارها فراهم می آورد.

سایر رویدادهای مهم

از دیگر رویدادهایی که پرداختن به آن ها در بند فورس ماژور ضروری می باشد شامل قطعی های گسترده اینترنت، حملات سایبری، از دست رفتن اطلاعات در اثر به روز رسانی نرم افزارها و اختلال در فناوری می شود. این رویدادها مشکلات عمده ای را  در عملیات تجاری و زنجیره های تامین بوجود می آورد.

ذکر رویدادهای فورس ماژور در قراردادها باعث می شود تا طرفین قرارداد در شرایط بحرانی از انجام مسئولیت های خود معاف شوند. اشاره به بند فورس ماژور در قراردادها همیشه به معنای فسخ قرارداد نیست بلکه به معنای تعلیق یا اصلاح موقت عملکرد نیز بکار می رود. برای آگاهی بیشتر در این مورد ضروری است تا هنگام امضای قرارداد در رابطه با بند فورس ماژور و نحوه اجرای آن با تیم حقوقی خود مشورت کنید.

عناصر بند فورس ماژور

بند فورس ماژور در قراردادها شامل عناصری از جمله رویدادهایی که به عنوان فورس ماژور شناخته می شوند را تعریف می کند، لزوم اطلاع رسانی، توضیح شرایط تعلیق یا فسخ قرارداد، اطلاع رسانی به موقع و تلاش در جهت کاهش اثرات می شود که در ادامه به هرکدام از آن ها به تفکیک می پردازیم.

تعریف رویدادهای فورس ماژور

این بند به رویدادهایی که به عنوان فورس ماژور در نظر گرفته می شوند می پردازد. همانطور که گفته شد این رویدادها شامل بلایای طبیعی، جنگ، اقدامات انسانی و سایر اختلالات قابل توجه مانند پانادمی ها و اقدامات دولتی می شود. این موارد می تواند به صورت توضیحی یا موردی ذکر شود.

الزامات اطلاع‌ رسانی

فرد آسیب دیده باید در زمانی مشخص طرف مقابل را از وقوع یکی از رویدادهای ذکر شده در بند فورس ماژور مطلع کند. در این اطلاع رسانی باید جزئیات رویداد، تاثیر آن بر عملکرد، نحوه اجرا و مدت زمان انتظار و تاخیر ذکر شود.

کاهش اثرات فورس ماژور

در این بند با استناد به شرایط فورس ماژور، اقداماتی در جهت کاهش اثرات و یا غلبه بر آن ها انجام خواهد شد. این اقدامات شامل کاهش هزینه ها، امکان تطبیق با شرایط جدید و انعطاف پذیری در مقابل شرایط جدید می شود.

تعلیق و فسخ

در شرایط خاص و غیرقابل کنترلی که رخ می دهد قراردادها با استناد به بند فورس ماژور به حالت تعلیق در خواهد آمد و یا فسخ می شوند. در صورت تعلیق قرارداد باید مدت زمان آن نیز مشخص شود. در برخی شرایط در صورت ادامه رویداد بیش از زمان مورد نظر امکان فسخ قرارداد نیز وجود دارد.

 پیامدهای عدم انجام

این بند پیامدهای قانونی و مالی عدم امکان اجرای قرارداد به دلیل رویدادهای فورس ماژور را تعیین می کند. از جمله این پیامدها می توان به معاف شدن از انجام مسئولیت ها و یا داشتن حق فسخ قرارداد اشاره کرد.

قانون حاکم

قانون حاکم تعیین می کند که در تفسیر، اجرا و رسیدگی به بند فورس ماژور، چه نظام حقوقی و قوانینی کاربرد دارد.

اهمیت بند فورس ماژور

بند فورس ماژور در قراردادها به دلیل برخورداری از مزایایی چون مدیریت ریسک، قطعیت قراردادی و افزایش شفافیت در مسئولیت طرفین قرارداد، به حداقل رساندن اختلافات و تداوم کسب و کارها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. کسب و کارها با ذکر بند فورس ماژور در قراردادها ریسک ها را بهتر می توانند مدیریت و از منافع خود محافظت کنند و این امر تضمین می کند که هیچ فشار ناعادلانه ی خارج از کنترلی به طرفین قرارداد تحمیل نشود.

مدیریت بندهای فورس ماژور با نرم افزار مدیریت قرارداد

نرم افزارهای مدیریت قرارداد یکی از ابزارهای قدرتمند و کارآمد برای مدیریت بهتر قراردادهای شما به ویژه در شرایط فورس ماژور می باشد. با استفاده از این نرم افزارها کسب و کارها از مزایایی چون استانداردسازی قراردادها، مدیریت تغییرات ایجاد شده در قرارداد و کنترل ریسک بهره مند می شوند که این امر ثبات قراردادها را به ویژه در مواقع بحرانی تضمین می کند. همچنین امکان تحلیل قراردادها برای مدیریت بهتر ریسک و خطاها در این نرم افزارها وجود دارد که دید بهتری را برای مدیریت قراردادها به شما می دهد. نرم افزارهای مدیریت قرارداد با امکان هشدار تاریخ های مهم از جمله تمدید و یا خاتمه قراردادها باعث می شود تا رویدادهای مهم در قراردادهای خود را از دست ندهید و بر امور قراردادی سازمان خود نظارت و کنترل داشته باشید. مدیریت آنلاین قراردادها ریسک استفاده از اسناد فیزیکی و خطر مفقود شدن آن ها و یا از بین رفتن یکباره اطلاعات قراردادی را به حداقل می رساند.

نتیجه گیری

بند فورس ماژور در قراردادهای مختلفی از جمله قراردادهای فروش کالا، خدمات، توزیع و تولید و .. مربوط می شوند. پرداختن به بند فورس ماژور به ویژه در قراردادهای طولانی مدت از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد چرا که گذر زمان با تغییرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری به همراه است که هر کدام از آن ها می توانند تاثیر زیادی بر روند اجرای قراردادها داشته باشند. وجود بند فورس ماژور در قراردادها تداوم کسب و کار شما در شرایط بحرانی را تضمین می کند و با افزایش شفافیت مسئولیت طرفین قرارداد، اختلافات را به حداقل می رساند. استفاده از نرم افزارهای مدیریت قرارداد به شما این امکان را می دهد تا کنترل و نظارت بیشتری بر روی قراردادهای سازمان خود به ویژه در شرایط بحرانی داشته باشید.

با استفاده از نرم افزار مدیریت قراردادها ی درگاه بر تمامی فرایندهای قراردادی خود از تهیه پیش نویس تا خاتمه قرارداد نظارت داشته باشید. این نرم افزار امکاناتی نظیر ثبت و مدیریت کمیسیون ها، پوشش تمامی فرایندهای کنترل قرارداد، کنترل صورت وضعیت ها، هشدار تاریخ رویدادهای مهم و آرشیو الکترونیک و ثبت اسناد قرارداد و … را در اختیار شما قرار می دهد. نرم افزار مدیریت امور قراردادها ی درگاه راه حلی مطمئن برای کنترل و مدیریت قراردادهای کسب و کار شما به ویژه در شرایط بحرانی می باشد.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید.